Nowa fala platform wysokościowych (HAP) – w tym samoloty i sterowce o długim zasięgu – pojawia się jako potencjalny czynnik zakłócający satelitarne usługi internetowe, takie jak Starlink firmy SpaceX. Platformy te obiecują zapewnić szybkie połączenia po znacznie niższych cenach, potencjalnie łącząc miliardy osób wykluczonych cyfrowo.
Ograniczenia istniejących rozwiązań satelitarnych
Chociaż firmy takie jak SpaceX zachwalają megakonstelacje satelitów znajdujących się na niskiej orbicie okołoziemskiej (LEO) jako przyszłość globalnego Internetu, borykają się z nieodłącznymi ograniczeniami. Internet satelitarny wymaga drogich terminali użytkownika, jego przepustowość spada wraz ze wzrostem liczby użytkowników i budzi coraz większe obawy o zrównoważony rozwój. Zwiększanie liczby satelitów na orbicie zwiększa ryzyko kolizji i zanieczyszczenia śmieciami atmosferycznymi po ponownym wejściu na orbitę. Obecnie Starlink dostarcza bezpośrednio do urządzeń około 17 Mb/s, podczas gdy nawet zaawansowane anteny AST firmy SpaceMobile osiągają jedynie około 21 Mb/s – to za mało dla wielu nowoczesnych zastosowań.
HAP: skuteczniejsze podejście?
HAP działają w stratosferze (6–31 mil nad Ziemią), stanowiąc środek pomiędzy infrastrukturą naziemną a sieciami satelitarnymi. Poprzednie próby, takie jak Project Loon firmy Google, nie powiodły się ze względu na problemy związane ze zrównoważonym rozwojem. Jednak firmy takie jak World Mobile Stratospheric i Sceye twierdzą obecnie, że przezwyciężyły te problemy.
Kluczową innowacją jest wytwarzanie energii. Tradycyjne balony wysokogórskie wykorzystywały energię słoneczną, która zapewniała ograniczoną energię. Samolot Stratomast firmy World Mobile wykorzystuje ciekły wodór do wykonywania sześciodniowych lotów na wysokości 20 000 metrów i zasila antenę z układem fazowanym o dużej wydajności, zdolną do jednoczesnej obsługi 500 000 użytkowników. Dyrektor generalny Richard Deakin odważnie stwierdza: „Kiedy Stratomast poleci, wszystkie te stare satelity trafią do muzeów”.
Korzyści kosztowe i zasięg
HAP oferują znaczne korzyści kosztowe. World Mobile szacuje, że eksploatacja systemu Stratomast w Szkocji kosztuje około 52 miliony dolarów rocznie i zapewnia połączenie o szybkości 200 Mb/s dla 5,5 miliona ludzi za około 60 pensów miesięcznie. Jest to znacznie tańsze niż subskrypcja Starlink za 40 USD miesięcznie, nawet w obszarach o niskim popycie. Jeden Stratomast może pokryć obszar 6000 mil kwadratowych, co oznacza, że zaledwie dziewięć platform wystarczyłoby do pokrycia całego kraju.
Sterowiec Sceye’a
Sceye pracuje nad kolejnym projektem HAP: sterowcem zasilanym energią słoneczną, który z powodzeniem wykazał wytrzymałość nocną w stratosferze. Firma otrzymała „strategiczną inwestycję” od SoftBanku, co świadczy o zaufaniu do jej technologii. Założyciel Sceye, Mikkel Frandsen, uważa, że nawet po pełnym wdrożeniu konstelacje satelitów nie będą w stanie zaspokoić globalnych potrzeb w zakresie łączności.
Konsekwencje geopolityczne
Oprócz kosztów i wydajności, HAP oferują strategiczne korzyści. Szef platform powietrznych w World Mobile, Gregory Gottlieb, zauważa, że systemy te są elastyczne i można je szybko wdrożyć, dzięki czemu są mniej podatne na ataki podczas konfliktu. W przeciwieństwie do satelitów, które mogą być celem wielkiej wojny, HAP można szybko zmienić położenie i używać na elastycznych częstotliwościach.
Droga naprzód
World Mobile Stratospheric planuje przeprowadzić testy stratosferyczne w 2027 r. po pomyślnych testach naziemnych w Niemczech i Arabii Saudyjskiej. Sceye planuje także rozpoczęcie działalności komercyjnej do 2027 r. Megakonstelacje satelitarne będą nadal odgrywać pewną rolę, ale HAP stanowią realną i potencjalnie lepszą alternatywę w zakresie zmniejszania globalnej przepaści cyfrowej.
Pojawienie się HAP jako siły konkurencyjnej na rynku łączności internetowej sygnalizuje zwrot w kierunku bardziej skalowalnych, odpornych i odpornych rozwiązań, rzucających wyzwanie dominacji systemów satelitarnych.
