Een nieuwe golf van platforms op grote hoogte (HAP’s) – waaronder vliegtuigen en luchtschepen met een lange levensduur – komt naar voren als een potentiële disruptor voor op satellieten gebaseerde internetdiensten zoals Starlink van SpaceX. Deze platforms beloven hogesnelheidsconnectiviteit te leveren tegen aanzienlijk lagere kosten, waardoor mogelijk miljarden mensen met elkaar worden verbonden die momenteel zijn uitgesloten van digitale toegang.
De beperkingen van de huidige satellietoplossingen
Hoewel bedrijven als SpaceX megaconstellaties met een lage baan om de aarde (LEO) hebben aangeprezen als de toekomst van het mondiale internet, worden ze geconfronteerd met inherente beperkingen. Satellietinternet vereist dure gebruikersterminals, heeft te lijden onder bandbreedteverdunning naarmate het aantal gebruikers groeit, en brengt steeds meer duurzaamheidsproblemen met zich mee. Het toenemende aantal satellieten in een baan om de aarde verhoogt het risico op botsingen en luchtvervuiling door opnieuw binnendringend puin. Starlink biedt momenteel rechtstreeks ongeveer 17 Mbps aan apparaten, terwijl zelfs de geavanceerde antennes van AST SpaceMobile slechts ongeveer 21 Mbps bereiken – onvoldoende voor veel moderne toepassingen.
HAPS: een efficiëntere aanpak?
HAP’s opereren in de stratosfeer (6-50 mijl boven de aarde) en bieden een goede plek tussen infrastructuur op de grond en satellietnetwerken. Eerdere pogingen, zoals het Loon-project van Google, mislukten vanwege duurzaamheidsproblemen. Bedrijven als World Mobile Stratospheric en Sceye beweren nu echter deze uitdagingen te hebben overwonnen.
De belangrijkste innovatie ligt in de energieopwekking. Traditionele ballonnen op grote hoogte waren afhankelijk van zonne-energie, die beperkte energie opleverde. Het Stratomast -vliegtuig van World Mobile maakt gebruik van vloeibare waterstof, waardoor zesdaagse vluchten op 18.000 meter hoogte mogelijk zijn en een phased-array-antenne met hoge bandbreedte wordt aangedreven die 500.000 gebruikers tegelijkertijd kan bedienen. CEO Richard Deakin beweert stoutmoedig: “Als de Stratomast vliegt, zullen al deze oude satellieten in musea staan.”
Kosten- en dekkingsvoordelen
HAP’s bieden aanzienlijke kostenvoordelen. World Mobile schat dat het runnen van een Stratomast-systeem boven Schotland jaarlijks zo’n 52 miljoen dollar zou kosten, waardoor 200 Mbps connectiviteit zou worden geboden aan 5,5 miljoen mensen tegen ongeveer 60 pence per maand. Dit is veel goedkoper dan het abonnement van $ 40 per maand van Starlink, zelfs in gebieden met weinig vraag. Eén enkele Stratomast kan 6.000 vierkante kilometer bestrijken, wat betekent dat slechts negen platforms dekking voor het hele land kunnen bieden.
Sceye’s luchtschipbenadering
Sceye streeft naar een ander HAP-ontwerp: een luchtschip op zonne-energie dat met succes ‘s nachts uithoudingsvermogen in de stratosfeer heeft aangetoond. Het bedrijf ontving een “strategische investering” van SoftBank, wat een teken is van vertrouwen in zijn technologie. De oprichter van Sceye, Mikkel Frandsen, is van mening dat zelfs volledig uitgezette satellietconstellaties niet zullen voldoen aan de mondiale connectiviteitsbehoeften.
Geopolitieke implicaties
Naast kosten en efficiëntie bieden HAP’s strategische voordelen. Gregory Gottlieb, hoofd van de hoogwerkers bij World Mobile, merkt op dat deze systemen wendbaar zijn en op korte termijn inzetbaar zijn, waardoor ze minder kwetsbaar zijn in tijden van conflict. In tegenstelling tot satellieten, die in een grote oorlog het doelwit zouden kunnen zijn, kunnen HAP’s snel worden geherpositioneerd en op flexibele spectrums opereren.
Het pad voorwaarts
World Mobile Stratospheric streeft ernaar om in 2027 stratosferische tests uit te voeren, na succesvolle grondproeven in Duitsland en Saoedi-Arabië. Sceye richt zich ook op commerciële dienstverlening tegen 2027. Hoewel satelliet-megaconstellaties een rol zullen blijven spelen, vormen HAP’s een levensvatbaar en potentieel superieur alternatief voor het overbruggen van de mondiale digitale kloof.
De opkomst van HAP’s als concurrentiekracht op de markt voor internetconnectiviteit duidt op een verschuiving naar meer schaalbare, duurzame en veerkrachtige oplossingen, waarmee de dominantie van satellietgebaseerde systemen wordt uitgedaagd.
